Podział majątku po zmarłym nie zawsze przebiega tak, jak życzyliby sobie tego jego żyjący krewni. Spadkodawca może wydziedziczyć lub wyłączyć od dziedziczenia swoich spadkobierców ustawowych, czyli m.in. małżonka, dzieci, rodziców czy wnuki. Czym różni się wydziedziczenie od wyłączenia od dziedziczenia?
Jak wyłączyć od dziedziczenia członka rodziny?
Spadkodawca jeszcze za życia może określić, jaka część jego majątku trafi do bliskich mu osób. Zdarza się, że spadkodawca nie życzy sobie, aby dana osoba, która ma prawo do dziedziczenia ustawowego, weszła w posiadanie jego majątku. W takiej sytuacji można konkretną osobę wydziedziczyć lub wyłączyć od dziedziczenia. Na czym polega wyłączenie od dziedziczenia? Spadkodawca może wyłączyć spadkobiercę ustawowego od dziedziczenia poprzez sporządzenie właściwego testamentu. Chodzi o tak zwany testament negatywny. Spadkodawca zawiera w nim zapis, w którym powołuje dane osoby do dziedziczenia, a tę jedną pomija.
Co ważne, nie jest ważne podanie przyczyny pominięcia spadkobiercy ustawowego w testamencie. Warto także pamiętać, że wyłączenie od dziedziczenia nie oznacza pozbawienia prawa do zachowku. Czyli mimo iż spadkodawca wyłączył daną osobę od dziedziczenia ustawowego, spadkobierca może wystąpić o zachowek po zmarłym bliskim. Kolejną ważną informacją jest ta, że jeśli spadkodawca się rozmyśli, zmiana w wyłączeniu od dziedziczenia może nastąpić jedynie w wyniku zmiany lub odwołania testamentu.
Skuteczne wydziedziczenie w testamencie
Innym rozwiązaniem jest wydziedziczenie członka rodzina w testamencie. W tym przypadku spadkodawca musi napisać wprost w testamencie, że wydziedzicza danego spadkobiercę ustawowego i podać tego przyczynę. Warto podkreślić, że wydziedziczenie oznacza zarówno pozbawienie prawa spadkobiercy do dziedziczenia ustawowego, jak i pozbawia go prawa do zachowku.
Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby móc wydziedziczyć spadkobiercę ustawowego? Jako przyczynę można podać minimum jedną z trzech możliwych:
- niespełnianie przez spadkobiercę obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy,
- umyślne dopuszczenie się przez spadkobiercę przestępstwa przeciwko spadkodawcy lub jednej z najbliższych mu osób, przestępstwa zagrażającego zdrowiu, wolności, życiu tej osoby czy też rażąca obraza jej czci,
- postępowanie spadkobiercy wbrew woli spadkodawcy – życie w sposób niezgodny z zasadami współżycia społecznego.
Warto podkreślić, że zarówno niespełnianie przez spadkobiercę ustawowego obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy, jak i życie niezgodne z zasadami współżycia społecznego muszą być przyczynami mającymi charakter trwały lub przynajmniej wielokrotny. Skutkiem wydziedziczenia spadkobiercy ustawowego jest traktowanie go w taki sposób, jakby nie dożył otwarcia testamentu spadkodawcy. Co ważne, jeśli spadkobierca udowodni przed Sądem, że spadkodawca mu przebaczył, Sąd może uznać wydziedziczenie za nieważne, skutkiem czego spadkobierca otrzyma prawo do zachowku, jednak wciąż nie będzie mógł dziedziczyć ustawowo po zmarłym.
