Czy możliwe jest unieważnienie małżeństwa?
Unieważnienie małżeństwa dopuszcza Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.2020.0.1359 t.j. – Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy – Tytuł 1. Małżeństwo Dział I Zawarcie małżeństwa art. 151 – art. 22). Decyzja zostaje podjęta przez sąd, jeżeli są ku temu odpowiednie przesłanki.
Czym właściwie jest unieważnienie małżeństwa?
Często mylone jest z ustaniem związku małżeńskiego bądź jego rozwiązaniem. Są to dwie różne instytucje, które różnią skutki prawne. Unieważnienie działa wstecz i powoduje, iż ustają wzajemne prawa i obowiązki względem małżonków i oboje wracają do stanu cywilnego sprzed ślubu. Małżeństwo może zostać unieważnione wyłącznie na żądanie uprawnionych podmiotów.
Jakie przesłanki muszą zostać spełnione?
Przepisy precyzyjnie określają podstawy do unieważnienia małżeństwa: przeszkody małżeńskie, wady oświadczenia woli i braki w pełnomocnictwach.
Przeszkody małżeńskie
Przeszkodami małżeńskimi określa się wszystkie okoliczności, które uniemożliwiają zawarcie związku małżeńskiego. Zalicza się do nich:
- brak wymaganego wieku:
– mężczyzna, który nie ukończył 18. r.ż.
– kobieta, która nie ukończyła 18. r.ż. (za zezwoleniem sądu opiekuńczego kobieta może zawrzeć związek małżeński po ukończeniu lat 16., jeśli sąd uzna, że będzie to zgodne z dobrem założonej rodziny)
Do unieważnienia małżeństwa nie może jednak dojść, jeśli małżonek przed wytoczeniem powództwa osiągnął wymagany wiek. Również jeśli kobieta zaszła w ciążę, mąż nie może wnieść pozwu wskazując jako przyczynę brak wymaganego wieku.
- ubezwłasnowolnienie całkowite
- niedorozwój umysłowy lub choroba psychiczna – jeżeli stan zdrowia lub umysłu osoby chorej może zagrażać małżeństwu lub zdrowiu przyszłych dzieci
- pokrewieństwo – małżonkowie nie mogą być spokrewnieni w linii prostej ani być rodzeństwem
- powinowactwo – małżeństwa nie mogą zawrzeć ze sobą powinowaci w linii prostej (z ważnych powodów sąd może zezwolić na jego zawarcie)
- przysposobienie – małżeństwo nie może zostać zawarte przez przysposabiającego ani przysposobionego
- bigamia – nie może dojść do zawarcia związku małżeńskiego, jeśli któryś z małżonków pozostaje już w związku małżeńskim
Wady oświadczenia woli
Do unieważnienia może dojść, jeśli w momencie zawierania związku małżeńskiego jeden z małżonków:
- pozostawał w stanie wyłączającym świadome wyrażanie woli
- złożył oświadczenie pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony
- złożył oświadczenie pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej
Powództwo może zostać wytoczone przez małżonka, który złożył oświadczenie dotknięte wadą. Jednak zgodnie z art. 151 §3. Nie można żądać unieważnienia małżeństwa po upływie sześciu miesięcy od ustania stanu wyłączającego świadome wyrażenie woli, od wykrycia błędu lub ustania obawy wywołanej groźbą – a w każdym wypadku po upływie lat trzech od zawarcia małżeństwa.
Braki w pełnomocnictwach
Jeśli związek małżeński został zawarty przez pełnomocnika, mocodawca może żądać jego unieważnienia, jeśli:
– sąd nie wyraził zgody na złożenie oświadczenia przez pełnomocnika
– pełnomocnictwo było nieważne
– pełnomocnictwo było skutecznie odwołane
Powodem, dla którego nie można orzec unieważnienia małżeństwa, jest podjęcie wspólnego pożycia przez małżonków.
Kancelaria Prawna Gdańsk i Kancelaria Prawna Gdynia – Pomożemy Ci w Twojej sprawie!
